Wspólnicy lub akcjonariusze spółek kapitałowych mają prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego. Zysk ten jest dzielony uchwałą zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy.
Prawo do udziału w zyskach spółki jest podstawowym prawem akcjonariusza. To oczywiście pod warunkiem, że sytuacja finansowa spółki na to pozwala. Umowa spółki może przewidywać także inny sposób podziału zysku przedsiębiorstwa.
Dywidenda jest częścią zysku wypracowanego w ciągu roku obrotowego lub w latach ubiegłych, którym spółka dzieli się z akcjonariuszami. Wypłata dywidendy w przypadku prostej spółki akcyjnej wygląda podobnie jak wypłata w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością.
Kwota przeznaczona do podziału między akcjonariuszy nie może przekraczać:
Ponadto kwotę zysku przeznaczoną do podziału należy pomniejszyć o niepokryte straty oraz akcje własne spółki. Od zysku odejmuje się również kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki są przeznaczane na kapitały rezerwowe. Te sumy nie mogą być częścią dywidendy. Wynika to z obowiązku przeznaczania co najmniej 8% zysku za dany rok obrotowy na kapitał akcyjny na pokrycie strat, jeżeli kapitał ten nie osiągnął 5% sumy zobowiązań spółki wynikającej z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ostatni rok.
Ważne jest, żeby wypłata na rzecz akcjonariuszy z kapitału akcyjnego nie doprowadziła do zmniejszenia kwoty kapitału poniżej 1 złotego. Wypłata nie może również doprowadzić do utraty przez spółkę zdolności do wykonywania wymaganych zobowiązań pieniężnych w terminie 6 miesięcy od dnia dokonania wypłaty.
Dywidenda powinna zostać wypłacona w dniu wskazanym w uchwale walnego zgromadzenia akcjonariuszy. Dzień wypłaty należy wyznaczyć w ciągu dwóch miesięcy od dnia podjęcia uchwały o wypłacie. Natomiast konkretną datę wypłat powinien wskazać zarząd spółki. Jednak podobnie jak w przypadku innych typów spółek do wypłat wymaga się zatwierdzonego sprawozdania finansowego spółki za poprzedni rok.
Osobami uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są akcjonariusze, którym w dniu podjęcia uchwały o wypłacie dywidendy przysługiwały akcje. Może wystąpić sytuacja, w której do wypłaty dywidendy z akcji uprzywilejowanych lub jej części w danym roku obrotowym nie doszło. Wtedy takie świadczenie przysługuje akcjonariuszowi do wykorzystania w ciągu 5 następnych lat.
Wypłaty dywidendy w prostej spółce akcyjnej oraz w spółce z o.o. mogą na pierwszy rzut oka wyglądać podobnie. Mają jednak kilka znaczących różnic.
W PSA istnieje możliwość wypłaty dywidendy z kapitału akcyjnego. Akcjonariusze mogą wycofać część lub nawet całość zainwestowanych środków bez zmiany umowy spółki. Gdyby jednak kwota, którą otrzymał akcjonariusz, przekraczała 5% sumy zobowiązań spółki wynikającej z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za ostatni rok obrotowy, należałoby przedtem przeprowadzić postępowanie konwokacyjne.
Postępowanie konwokacyjne to procedura związana z obniżeniem kapitału zakładowego w spółce. Celem postępowania jest ochrona wierzycieli spółki przed nieuzasadnionym wyprowadzeniem z niej środków zgromadzonych w jej kapitale akcyjnym. To bowiem mogłoby doprowadzić w przyszłości do niemożności spłaty wierzycieli w postępowaniu upadłościowym spółki.
W PSA nie ma również ograniczenia w zakresie uprzywilejowania do dywidendy. Dzięki temu akcjonariusze mogą dopasować zasady wypłat zysku do wewnętrznej struktury spółki. W odróżnieniu od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w PSA dywidenda na udział uprzywilejowany nie może być wyższa niż połowa dywidendy przysługującej udziałom nieuprzywilejowanym.
Umowa spółki może stanowić o wypłacie akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na koniec roku obrotowego. Zaliczki nie można wypłacać z kapitału akcyjnego. Akcjonariusze mogą wypłacać zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na podstawie upoważnienia zarządu spółki.
Jeżeli w danym roku obrotowym, w którym nastąpiła wypłata zaliczki, spółka odnotowała straty, akcjonariusze muszą zwrócić całość otrzymanej kwoty. Z kolei w przypadku osiągnięcia zysku w wysokości mniejszej od wypłaconych zaliczek, akcjonariusze zobowiązani są zwrócić część zaliczki, odpowiadającej wysokości przekraczającej ten zysk.
W przypadku wypłaty zaliczki na poczet dywidendy w prostej spółce akcyjnej nie ma wymogu, aby zatwierdzone sprawozdanie finansowe za rok poprzedni wykazywało zysk. Dodatkowo nie ma ograniczenia, które wymusza wypłaty w maksymalnej ilości połowy zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego. W przeciwieństwie do spółki z o.o., prosta spółka akcyjna ma prawo wypłacać zaliczki na poczet dywidendy tuż po utworzeniu przedsiębiorstwa. Aby móc wypłacać zaliczki w spółce z o.o., musi upłynąć co najmniej jeden rok obrotowy od startu działania firmy.
Ponadto w PSA akcjonariusz może zostać zmuszony do zwrotu wypłaty. Ma to miejsce, gdy otrzyma wypłatę wbrew prawu bądź niezgodnie z umową spółki. Takie same zasady obowiązują organy spółki, które odpowiadają za zwroty solidarnie z akcjonariuszem, gdy dochodzi do niezgodnej z prawem wypłaty z ich winy. W innym wypadku organy spółki mogą uchylić się od odpowiedzialności za nieprawidłowe wypłaty. Roszczenia z tego tytułu ulegają przedawnieniu po upływie 3 lat.